Menü
Varisler, venöz dolaşım sistemindeki bozukluklardan kaynaklanan bir damar hastalığıdır. Genellikle bacaklarda ve ayaklarda görülürler. Varis oluşumunun temel nedeni, venöz yetmezlik olarak adlandırılan bir durumdur. Venöz yetmezlik, kan damarlarının yeterince iyi çalışamadığı bir durumdur ve bu da kanın etkili bir şekilde kalbe dönüşünü engelleyebilir. Varislerin oluşumuna yol açan faktörler şunlardır:
Varisler genellikle kozmetik sorunlardan ağrılı durumlara kadar farklı şiddetlerde görülebilir. Tedavi ve önleme yöntemleri, varislerin şiddetine, nedenlerine ve bireysel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir.
Varis Belirtileri ve Semptomları
Cilt yüzeyine yakın olan damarların genişlemesi ve belirgin hale gelmesi varislerin en belirgin işaretidir. Bu damarlar morumsu mavimsi renkte veya kıvrımlı bir şekilde görülebilir. Varisli bölgedeki damarların genişlemesi, bacaklarda ağrı ve ağırlık hissine neden olabilir. Bu ağrı genellikle günün ilerleyen saatlerinde veya uzun süre ayakta kaldıktan sonra artabilir. Varislerin etrafındaki ciltte kaşıntı, yanma veya karıncalanma hissi oluşabilir. Bu, damar genişlemesine bağlı olarak ciltteki sinirlerin etkilenmesiyle oluşabilir. Özellikle geceleri veya dinlenme anında bacaklarda kramp veya uyuşma hissi oluşabilir. Bu durum, damarların genişlemesi ve kan akışının bozulmasından kaynaklanabilir. Varisli damarlar, bacaklardaki dolaşımı etkilediğinde ödem (şişme) oluşabilir. Bacaklar gün boyunca şişebilir ve ayakkabılar dar gelmeye başlayabilir. Varisler zamanla ciltte renk değişikliklerine neden olabilir. Cilt koyulaşabilir, kuruyabilir ve hatta pullanabilir. Ayrıca varisli bölgelerde ciltte ülserasyon (yara) oluşma riski artabilir. Uzun süreli venöz yetmezlik sonucu ciltte yara (ülser) oluşabilir. Bu ülserler genellikle bacakların iç yüzeyinde veya bileklerde meydana gelir. Tedavi edilmezse enfeksiyon riski taşırlar.
Varislerin belirtileri ve semptomları kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı insanlar sadece hafif bir ağırlık hissi yaşarken, diğerleri daha şiddetli ağrılar ve cilt değişiklikleri ile karşılaşabilir. Eğer varis belirtileri fark edilirse veya rahatsızlık yaratıyorsa, bir uzmana danışmak önemlidir.
Varis Risk faktörleri
Aile Geçmişi
Yaş: Yaş ilerledikçe damar duvarlarının elastikiyeti azalabilir ve varis riski artabilir.
Cinsiyet: Kadınlar erkeklere göre varis riski altındadır. Hamilelik, adet dönemleri, menopoz gibi hormonal değişiklikler nedeniyle kadınlar daha fazla etkilenebilir.
Hamilelik: Hamilelik sırasında artan kan hacmi ve rahim büyüklüğü damarlar üzerinde baskı yapabilir, bu da varis riskini artırabilir.
Obezite
Hareketsiz Yaşam Tarzı: Sürekli oturmak veya ayakta durmak dolaşım sistemine zarar verebilir, bu da varis oluşumuna katkıda bulunabilir.
Uzun Süreli Oturma veya Ayakta Kalma Süresi
Sigara İçme
Yüksek Topuklu Ayakkabılar
Önceki Damar Problemleri: Daha önce derin ven trombozu gibi damar problemleri yaşamışsanız, varis riskiniz artabilir.
Doğal Yaşlanma Süreci: Yaşlanma ile damar duvarları zayıflayabilir, kapakçıklar düzgün çalışmayabilir ve bu da varis riskini artırabilir.
Varis Türleri
Varisler farklı türlerde olabilir ve genellikle aşağıdaki şekillerde sınıflandırılır:
Yüzeysel Varisler (Retiküler Varisler): Daha küçük, mavi veya mor renkteki damarların cilt yüzeyinde göründüğü varis türüdür. Bu tür varisler genellikle kozmetik bir endişe oluştururken, bazen ağrı ve rahatsızlık da yaratabilir.
Topuk Ülserleri: İleri evre varislerde, bacaklardaki dolaşım bozuklukları nedeniyle cilt yüzeyinde yaralar ve ülserler oluşabilir. Bu tür ülserler genellikle bacakların alt kısmında, özellikle ayak bileklerinde görülür.
Dış Varisler (Safen Damar Varisleri): Bu varisler genellikle bacakların yüzeyine daha yakın olan safen damarlarında oluşur. Bu tür varisler en yaygın görülen varis türüdür.
Perforan Damar Varisleri: Derin ven sistemine bağlanan perforan damarlarda oluşur. Bu tür varisler daha ciddi bir sorun olarak kabul edilir, çünkü derin ven sistemine bağlantıları nedeniyle kanın kalbe dönüşünü etkileyebilir.
Yüzeyel Ven Rezidüel Varisler: Daha önce varis tedavisi görmüş kişilerde bazen yüzeyel ven rezidüel varisleri denilen damar genişlemeleri oluşabilir. Bu durum, daha önceki tedaviye rağmen damarların tekrar genişlemesi anlamına gelir.
Hamilelik Varisleri: Hamilelik sırasında artan hormon seviyeleri ve artmış kan hacmi nedeniyle kadınlar arasında yaygın olan bu tür varisler, genellikle bacaklarda ve kasıklarda görülür.
Hangi tür varislerle karşılaşırsanız karşılaşın, uzman bir doktora danışmanız ve uygun tedavi seçeneklerini değerlendirmeniz önemlidir.
Varisten Korunma Yolları
Düzenli egzersiz yapmak, bacak kaslarını güçlendirmek ve dolaşımı iyileştirmek için önemlidir. Yürüyüş, yüzme, bisiklet gibi aerobik aktiviteler damar sağlığını destekler. Damar sağlığını desteklemek için lifli yiyecekler, sebzeler, meyveler ve az yağlı protein kaynakları tüketmek önemlidir. Aşırı tuz alımını sınırlamak da dolaşım sağlığı için faydalıdır. Obezite, damarlara fazladan baskı yapabilir. Sağlıklı bir vücut ağırlığını korumak, damar sağlığını olumlu etkileyebilir. Oturarak veya ayakta uzun süre kalmaktan kaçının. Otururken veya ayakta dururken periyodik olarak bacak kaslarınızı çalıştırmak için hareket edin. Yüksek topuklu ayakkabıları sürekli giymekten kaçının. Düşük topuklu veya düz taban ayakkabılar damar sağlığını destekleyebilir. Bacakları yükseltmek, kanın daha iyi akmasına yardımcı olabilir. Dinlenirken bacakları hafifçe yükseltebilirsiniz. Sigara içmek damar sağlığını olumsuz etkileyebilir. Sigarayı bırakmak, damarların daha iyi çalışmasına yardımcı olabilir. Aile geçmişinizde varis öyküsü varsa veya varis belirtileri yaşıyorsanız, doktorunuzla düzenli kontroller yapmak önemlidir. Kompresyon çorapları, damarlardaki kan akışını destekleyerek varis riskini azaltabilir. Özellikle uzun süreli oturma veya ayakta kalma durumlarında kullanılabilirler.
Variste Tedavi Seçenekleri: Konservatif Tedavi, Skleroterapi, Lazer Tedavisi, Cerrahi Müdahale
Konservatif tedavi, ilaçsız yöntemlerle varis semptomlarını yönetmeyi amaçlar. Özellikle hafif düzeydeki varislerde veya cerrahi olmayan yöntemlerle tedavi edilebilecek durumlarda kullanılır. Bu tedavi seçeneği şunları içerebilir:
– Kompresyon Çorapları: Kompresyon çorapları, bacaklardaki damarları sıkıştırarak kanın daha iyi dolaşmasını sağlar. Bu çoraplar, özellikle bacak şişliğini ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
– Düzenli Egzersiz: Bacak kaslarını güçlendiren düzenli egzersiz, dolaşımı destekler ve varis semptomlarını azaltabilir.
– Sağlıklı Beslenme: Damar sağlığını desteklemek için lifli yiyecekler, sebzeler, meyveler ve sağlıklı yağlar içeren bir beslenme düzeni benimsemek faydalı olabilir.
Skleroterapi, küçük veya orta boyuttaki yüzeysel varislerin tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu işlem sırasında özel bir ilaç (sklerozan) damar içine enjekte edilir. Bu ilaç, damarın iç yüzeyini tahriş ederek ve yapıştırarak damarın kapanmasını sağlar. Vücut zamanla bu kapatılan damarı emer.
Lazer tedavisi, daha büyük yüzeysel venlerin tedavisinde kullanılır. Bu yöntemde bir lazer lifi, etkilenen damarın içine yerleştirilir. Lazer ışığı damar duvarını ısıtarak zarar verir ve damarın kapatılmasını sağlar. Bu tedavi, cerrahi müdahaleye göre daha az invazif bir seçenektir.
Cerrahi müdahale, genellikle büyük ve ciddi varisler için düşünülen bir seçenektir. Cerrahi, etkilenen damarın çıkarılması veya kapatılması işlemiyle gerçekleştirilebilir. Bu yöntem, daha yaygın veya karmaşık varis vakalarında tercih edilebilir.
Varis tedavisi seçeneği, bireyin varis türüne, ciddiyetine ve genel sağlık durumuna göre belirlenmelidir. Bir uzmanın önerileri ve değerlendirmesi, en uygun tedavi yaklaşımını belirlemede yardımcı olacaktır. Varis tedavisi, semptomların hafifletilmesi ve dolaşım sağlığının iyileştirilmesi amacıyla çok çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilebilmektedir.
Varis Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyatın türüne bağlı olarak hastanede kalış süresi değişebilir. Bazı ameliyatlar aynı gün taburcu olunabilecek kadar hafif olabilirken, bazı durumlarda birkaç gün hastanede kalmanız gerekebilir. Ameliyat sonrası ağrı ve rahatsızlık hissi normaldir. Doktorunuz, ağrıyı yönetmek için reçete edilen ilaçlar veya öneriler sağlayabilir. Kompresyon çorapları veya bandajlar kullanmanız gerekebilir. Bunlar dolaşımı desteklemek ve şişliği azaltmak için önemlidir. Ameliyat sonrası birkaç hafta boyunca ağır kaldırmaktan, yoğun egzersiz yapmaktan veya uzun süreli ayakta durmaktan kaçınılması önerilebilir. Doktorunuzun talimatlarına uymak iyileşme sürecini hızlandırabilir. Ameliyat sonrası bacaklarda hafif şişlik ve morarma görülebilir. Bu genellikle zamanla düzelir. İyileşme süreci kişiden kişiye değişebilir. Doktor kontrollerine gitmek önemlidir. Doktorunuz ameliyat bölgesinin iyileştiğini ve herhangi bir komplikasyonun olmadığını doğrulamak için sizinle iletişimde olacaktır. Dikişler varsa, doktorunuzun talimatlarına göre dikiş bakımı yapmanız gerekebilir. İyileşme süreci kişiseldir ve ameliyat sonrası talimatlara tam olarak uymak iyileşme sürecinizi olumlu yönde etkileyebilir.
Alternatif Tedavi Yöntemleri
Varis tedavisi için geleneksel yöntemlerin yanı sıra bazı alternatif tedavi yöntemleri de bulunmaktadır. Ancak bu alternatif yöntemlerin etkinliği ve güvenilirliği konusunda bilimsel kanıtlar sınırlıdır.
Varis Önleme ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Uzun Süre Oturmanın veya Ayakta Durmanın Etkileri
Uzun Süre Oturma:
Dolaşım azalması, damar içi basıncının artması, bacaklarda sıvı birikimi, kan pıhtıları ve ven trombozu gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Uzun Süre Ayakta Kalma:
Damar genişlemesi, venöz ağrıda artma ve rahatsızlık, dolaşım zorluğu gibi durumlara yol açabilir.
Bu nedenle, uzun süre oturmak veya ayakta durmak zorunda kalan kişilerin düzenli aralıklarla bacaklarını hareket ettirmesi, ara sıra yürüyüş yapması veya bacaklarını yukarı kaldırması önemlidir. Aynı zamanda uygun ayakkabı seçimi, düzenli egzersiz ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları da varis riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Varis ve Gebelik
Gebelik dönemi, kadınların vücutlarında hormonal ve fiziksel değişikliklerin meydana geldiği bir süreçtir. Bu değişiklikler, varis riskini artırabilir ve mevcut varisleri kötüleştirebilir. Gebelik sırasında vücuttaki kan hacmi artar ve rahmin büyümesi nedeniyle pelvik damarlara baskı yapabilir. Bu faktörler, bacaklardaki damarlarda genişlemeye ve varis oluşumuna yol açabilir. Hamilelik sırasında varisler daha fazla şişebilir, ağrıya neden olabilir ve bacaklarda ağırlık hissine yol açabilir. Bacak şişliği ve kramp gibi semptomlar da ortaya çıkabilir. Hamilelikte varis riskini azaltmak ve semptomları yönetmek için düzenli yürüyüş yapmak, yatakta bacakları yüksekte tutmak, uygun kompresyon çorapları kullanmak gibi önlemler almak faydalı olabilir. Doktorunuzun önerilerini takip etmek önemlidir. Gebelik sırasında varis semptomları artarsa veya rahatsızlık yaratıyorsa, doktorunuzla iletişime geçmelisiniz. Doktorunuz size hangi tedbirleri almanız gerektiğini söyleyebilir. Gebelik sırasında varis tedavisinde cerrahi müdahale genellikle önerilmez. Konservatif tedavi yöntemleri, özellikle kompresyon çorapları, bacakları yukarı kaldırma ve düzenli egzersiz gibi yöntemler tercih edilir.
Varisin Estetik ve Psikolojik Etkileri
Estetik Etkiler:
Varisler genellikle bacaklarda belirgin ve kıvrımlı mavi veya mor renkte damarlar olarak görünür. Bu, cilt yüzeyinde hoş olmayan bir görüntü oluşturabilir. İleri evre varislerde bacaklardaki kan dolaşım bozukluğu nedeniyle cilt yüzeyinde yaralar ve ülserler oluşabilir. Bu ülserler, ciltte açık yaraların bulunmasına ve daha ciddi bir estetik soruna yol açabilir. Varisler, bacaklarda şişlik ve kızarıklığa yol açabilir. Bu durum cilt renginde ve dokusunda değişikliklere neden olabilir.
Psikolojik Etkiler:
Varislerin cilt yüzeyinde yarattığı görüntü, kişinin özsaygısını etkileyebilir. Bu durum, kişinin beden imajıyla ilgili güvensizlikler geliştirmesine neden olabilir. Varisler nedeniyle bacakların açıkta kaldığı durumlar, bazı kişilerde utangaçlık ve sosyal izolasyona yol açabilir. Özellikle yaz aylarında kıyafet seçimlerinin sınırlı olması, bu etkiyi artırabilir. Depresyon ve anksiyete gibi duygusal sorunlar gelişebilir. Varis semptomları olan kişiler, bacak ağrısı, ağırlık hissi ve şişlik gibi nedenlerle günlük aktivitelerini sınırlayabilir. Bu da yaşam kalitesini düşürebilir.
Varisi Yönetmede Beslenme Önerileri
Lifli gıdalar, sindirim sistemini düzenler ve kabızlığı önler. Tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve baklagiller gibi lif açısından zengin yiyecekleri tüketmek faydalıdır. Antioksidanlar, serbest radikallerle savaşarak damar sağlığını destekler. Bu nedenle yeşil yapraklı sebzeler, renkli meyveler (özellikle yaban mersini, çilek) ve yeşil çay gibi antioksidan içeriği yüksek besinleri tercih edebilirsiniz. Omega-3 yağ asitleri, damar sağlığı için önemlidir. Somon, keten tohumu, ceviz gibi omega-3 içeren besinleri düzenli olarak tüketmeye çalışın. Ayrıca zeytinyağı gibi sağlıklı yağları tercih edebilirsiniz. C vitamini, kollajen üretimini destekleyerek damarların elastikiyetini artırabilir. Portakal, kivi, biber gibi C vitamini açısından zengin besinleri beslenmenize ekleyebilirsiniz. D vitamini, kemik sağlığının yanı sıra damar sağlığı için de önemlidir. Güneş ışığından yeterli D vitamini alımını sağlamaya çalışın. Gerekirse doktorunuzun önerdiği takviyeleri kullanabilirsiniz. Yeterli miktarda su içmek, vücudu hidrate etmek ve kanın akışını desteklemek için önemlidir. Yüksek tuz alımı, sıvı tutulmasına ve ödeme neden olabilir. Tuz tüketimini sınırlamaya çalışın. Aşırı kafein ve alkol tüketimi, dolaşım sistemini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle bu maddeleri aşırıya kaçmadan tüketmeye dikkat edin. Magnezyum, kas fonksiyonlarını düzenler ve dolaşım sistemine katkı sağlayabilir. Kabak çekirdeği, badem, ıspanak gibi magnezyum açısından zengin besinleri tüketmeye çalışın.
Doktora Ne Zaman Başvurmalı?
Şiddetli Ağrı, cilt Değişiklikleri, şişlik ve şiddetli ağırlık hissi, damarlarda genişleme, ağrılı kramp ve gece uyanmaları, aile geçmişi ve gebelik durumlarında doktora danışmak en iyi yaklaşım olacaktır.
Varisle İlgili Yanlış Bilinenler
Sadece Kadınlarda Görülür
Aslında, varisler kadınlarda daha yaygın olsa da erkeklerde de görülebilir.
Sadece Estetik Bir Sorundur
Varisler sadece estetik bir sorun değildir. Ağrı, şişlik, kramp gibi semptomlara ve ciddi durumlar olan derin ven trombozu gibi komplikasyonlara neden olabilir.
Sadece Yaşlılarda Görülür
Varisler yaşlılarda daha sık görülse de, genç yaşlarda da ortaya çıkabilir.
Sadece Obez Kişilerde Görülür
Obezite, varis riskini artırabilir ancak herkes varis geliştirebilir.
Tek Sebep Genetik Faktörlerdir
Genetik faktörler varis riskini artırabilir, ancak yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları ve hormonal değişiklikler gibi diğer faktörler de etkilidir.
Varisler Kendiliğinden Geçer
Varisler genellikle kendiliğinden geçmez. Tedavi edilmezse semptomlar kötüleşebilir ve komplikasyonlara yol açabilir.
Uygulanan Cerrahi Mutlaka Gerekir
Varis tedavisi cerrahi olmadan da mümkündür. Konservatif tedaviler, skleroterapi, lazer tedavisi gibi yöntemler cerrahi olmadan da etkili sonuçlar verebilir.
Sadece Bacaklarda Görülür
Varisler sadece bacaklarda değil, aynı zamanda yüzeyel venlerin olduğu diğer bölgelerde de görülebilir.
Sıcak Su Varisleri Artırır
Sıcak su varisleri doğrudan artırmaz. Ancak aşırı sıcak su kullanımı, kan damarlarını genişletebilir ve semptomları geçici olarak kötüleştirebilir.
Aşağıdaki bilgileri doldurarak, sizinle hızlı iletişime geçmemizi sağlayabilirsiniz.
Kızılırmak Mah. Mevlana Bulvarı 1425. Cadde 1450. Sokak Ulusoy Plaza Kat:11 No:9/44 Çankaya/Ankara
