Menü
Varis, genellikle bacaklarda ortaya çıkan, genişlemiş, kıvrımlı ve belirginleşmiş toplardamarlardır. Damar duvarlarının zayıflaması ve kapakçıkların bozulması nedeniyle kanın aşağıdan yukarıya doğru akışı zorlaşır, bu da kanın birikmesine ve damarların dışarıdan görünür hale gelmesine neden olur.
Genetik yatkınlık
Uzun süre ayakta durmak ya da oturmak
Hareketsiz yaşam tarzı
Fazla kilo ve obezite
Hamilelik ve hormon değişimleri
Yaşlanma ve damar elastikiyetinin azalması
Bacaklarda ağrı, yanma ve kramp
Özellikle akşamları artan yorgunluk hissi
Cilt yüzeyine yakın, mavi-mor renkli belirgin damarlar
Kaşıntı ve huzursuzluk hissi
İleri evrelerde ayak bileğinde renk değişimi ve yara oluşumu
📌 Erken dönemde fark edilen varisler, uygun egzersiz ve yaşam tarzı değişikliğiyle ilerlemeden kontrol altına alınabilir.
Dolaşım sistemi, sağlıklı bir yaşamın temel yapı taşlarından biridir ve düzenli egzersiz bu sistemin en güçlü destekçisidir. Özellikle toplardamarların görevini daha etkili yerine getirebilmesi için bacak kaslarının aktif çalışması büyük önem taşır. Bu nedenle doğru egzersizler, varis oluşumunu önleyebilir ya da mevcut varislerin ilerlemesini yavaşlatabilir.
Kas pompası sistemi aktifleşir:
Özellikle baldır kasları çalıştığında, bu kaslar kanı yukarı doğru pompalayarak venöz dönüşü (toplardamar dönüşü) destekler.
Kan dolaşımı hızlanır:
Durağan kalmış kılcal damarlarda kan akışı yeniden düzenlenir.
Lenfatik sistem desteklenir:
Egzersizler vücutta sıvı birikimini azaltır, ödem riskini düşürür.
Toplardamar basıncı azalır:
Yavaş ve ritmik egzersizlerle bacaklarda biriken kan, yukarı taşınarak damarlardaki basınç dengelenir.
Kesinlikle evet. Ancak önemli olan nasıl bir egzersiz yapıldığıdır. Ağır yüklenme yerine, düzenli ama düşük-orta tempolu hareketler önerilir. Bu tür egzersizler damar duvarını yormaz, aksine destekler.
Varis ağrısını azaltır
Bacaklardaki ağırlık hissini hafifletir
Yeni varis oluşumunu önleyebilir
Genel kardiyovasküler sağlığı destekler
📌 Anahtar nokta: Süreklilik, tempolu yürüyüş gibi ritmik hareketler ve uygun ekipmanlarla yapılan sporlar.
Varis problemi olan bireyler için doğru egzersiz seçimi hem semptomları azaltmak hem de varislerin ilerlemesini engellemek açısından oldukça kritiktir. Damar sistemini zorlamadan yapılan düşük etkili ve ritmik egzersizler, kan dolaşımını desteklerken bacak kaslarını güçlendirir. Bu da hem rahatlama hem de uzun vadede damar sağlığının korunması anlamına gelir.
Günde en az 30 dakika tempolu yürüyüş önerilir.
En ideal saatler sabah ya da akşamdır.
Bacak kaslarını aktif çalıştırır, toplardamar akışını hızlandırır.
En güvenli ve etkili egzersizdir.
Vücut suyun içinde hafifler, damarlar üzerindeki baskı azalır.
Tüm kas gruplarını çalıştırır, dolaşımı destekler.
Özellikle sabit bisiklet tercih edilebilir.
Diz ve ayak bileği hareketliliği bacak damarlarına masaj etkisi yapar.
Hafif germe ve denge egzersizleri sayesinde dolaşım desteklenir.
Stresi azaltarak damar sağlığına dolaylı katkı sağlar.
Ayakları yukarı kaldıran pozisyonlar ödemi azaltır.
Parmak uçlarına yükselip inmek
Otururken topuk ve parmak ucu hareketleri
Duvara yaslanarak yapılan duvar oturuşu egzersizleri
| Egzersiz | Süre | Etki Alanı |
|---|---|---|
| Ayakta parmak ucunda yükselme | 2×15 tekrar | Baldır kasları |
| Sırt üstü yatıp bacakları yukarı kaldırma | 3 dakika | Venöz dönüş |
| Sandalyede ayak çevirme | 2 dakika | Ayak bileği hareketliliği |
Varis problemi olan bireyler için egzersiz seçimi kadar bazı egzersizlerden uzak durmak da hayati önem taşır. Çünkü yanlış seçilen bir spor dalı ya da aşırı yüklenmeye sebep olan hareketler, toplardamar basıncını artırarak varislerin ilerlemesine ve semptomların şiddetlenmesine neden olabilir.
Bacaklara ani ve aşırı yük bindirir
Kanın yukarıya taşınmasını zorlaştırır
Toplardamarlarda basınç artışı oluşturur
Tenis, basketbol, voleybol gibi sporlarda ayakta sabit kalma ya da ani sıçramalar söz konusudur
Bu durum damar içi basıncı artırır, varis ağrılarını tetikler
Nabzı çok hızlı yükselten, ani tempolu çalışmalar
Damar sistemi için yorucu olabilir
Dolaşımı bozarak kramp ve ödemi artırabilir
Beton gibi zeminlerde yapılan uzun süreli koşular
Bacak eklemlerine ve damarlara baskı yapar
Isınmadan başlamak: Ani hareketler damar travmalarına neden olabilir
Kompressionsuz egzersiz: Varisli bireyler egzersiz sırasında kompresyon çorabı kullanmazsa olumsuz etkiler artar
Uzun süreli hareketsizlik: Egzersiz sonrası yeterli esneme yapılmazsa dolaşım yavaşlar
Yanlış ayakkabı seçimi: Damar sağlığı kadar kas-iskelet sistemini de zorlar
Zararlı olabilecek sporlardan tamamen vazgeçmek yerine, bunları düşük tempo, kısa süreli ve dikkatli bir şekilde uygulamak mümkündür.
Varisli bireyler için doğru egzersiz kadar egzersiz sırasındaki alışkanlıklar ve ekipman seçimi de büyük önem taşır. Bacaklardaki damarları koruyarak, egzersizin olumlu etkilerini artırmak ve riskleri azaltmak için bazı basit ama etkili stratejileri hayata geçirmek mümkündür.
Egzersiz sırasında damarlar üzerindeki basıncı dengeler
Kanın aşağıda birikmesini engeller, yukarı akışını destekler
Özellikle yürüyüş, hafif koşu, bisiklet gibi aktivitelerde kullanımı önerilir
💡 Tip: Orta dereceli basınçlı (20–30 mmHg) varis çorapları genellikle ideal seçenektir
Ortopedik, darbe emici, ayağı destekleyen spor ayakkabıları tercih edilmelidir
Düz taban, eski veya uyumsuz ayakkabılar damar ve kas yapısını zorlar
Ayakta uzun süre kalan egzersizlerde topuk desteği önemlidir
30 dakikadan uzun süren antrenmanlarda ara vermek şarttır
Her 20–30 dakikada bir bacakları yukarı kaldırarak birkaç dakika dinlenmek dolaşımı hızlandırır
Antrenmandan önce 5–10 dakikalık hafif ısınma yapılmalı
Egzersiz sonrası bacaklar yükseğe kaldırılarak dinlenmeli
Ilık duş sonrası soğuk suyla bacaklara masaj yapılması, damarların toparlanmasına yardımcı olur
Varis şikayetleri egzersizle artıyorsa mutlaka doktora danışılmalı
Egzersiz sonrası morarma, şişlik veya ağrı hissediliyorsa egzersiz programı gözden geçirilmeli
Fizyoterapist veya uzman eşliğinde egzersiz yapmak, riski azaltır
📌 Özet: Egzersiz yapmak damar sağlığını güçlendirebilir ya da zorlayabilir. Bu tamamen nasıl yaptığınıza bağlıdır. Doğru ekipman, düzenli takip ve bilinçli bir planlama ile varisli bireyler sporun tüm faydalarından güvenle yararlanabilir.
Evet. Doğru spor seçimiyle varisli bireyler güvenle egzersiz yapabilir. Yürüyüş, yüzme, bisiklet gibi düşük etkili egzersizler özellikle faydalıdır.
Tempolu yürüyüş, yüzme, yoga, pilates ve hafif tempolu bisiklet varisli bireyler için en çok önerilen egzersizlerdir.
Ağır ağırlık kaldırmak önerilmez çünkü damar basıncını artırır. Ancak çok düşük ağırlıklarla ve dikkatli formda, kısa süreli çalışmalar yapılabilir. Mutlaka uzman görüşü alınmalıdır.
Zorunlu değil ama şiddetle önerilir. Kompresyon çorapları damarları destekler, ağrıyı ve şişmeyi önler, egzersizin verimini artırır.
Hayır. Egzersiz varisi tedavi etmez ama semptomları azaltır, yeni varis oluşumunu önleyebilir ve mevcut damar yapısını destekler.
Sert zeminlerde uzun süreli koşular önerilmez. Ancak yumuşak zemin ve uygun ayakkabıyla yapılan hafif tempolu koşular belirli sınırlar dahilinde yapılabilir.
Varis hastalığı, doğru egzersiz alışkanlıklarıyla yönetilebilen ve ilerlemesi yavaşlatılabilen bir damar sorunudur. Spor, damar sağlığı için hayati öneme sahip olsa da, varisli bireyler için “doğru spor” ve “doğru şekilde uygulama” çok daha önemlidir.
Yürüyüş, yüzme, yoga ve düşük etkili hareketler; damar basıncını dengeleyerek hem rahatlatıcı hem de koruyucu etki sunar. Ağır ağırlık kaldırma, ani zıplamalar ve uzun süreli ayakta kalma gibi aktivitelerden ise kaçınılmalıdır. Uygun ekipman, mola aralıkları, kompresyon desteği ve uzman kontrolüyle birlikte yapılan egzersizler, varisle yaşam kalitesini ciddi oranda artırabilir.
Unutmayın: Spor yaparken sadece kaslarınızı değil, damarlarınızı da düşünün.
Kızılırmak Mah. Mevlana Bulvarı 1425. Cadde 1450. Sokak Ulusoy Plaza Kat:11 No:9/44 Çankaya/Ankara
